ޕީއެންސީގެ ކެންޑިޑޭޓް ރިޔާސީ އިންތިޚާބަށް ވިއްކާނޭ އެއްޗެއް އިންޑިއާއާމެދު ނަފްރަތު އުފެއްދުން ނޫނީފިޔަވައި ނެތީ، ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާ އިބްރާހީމް މުޙައްމަދު ޞާލިޙްގެ ސަރުކާރުގައި މުޅިރާއްޖެ ތަރައްޤީކޮށްފައި ވާތީއެވެ. ސިޔާސީ މިނިވަންކަމާއި ނޫސްވެރިކަމުގެ މިނިވަންކަން އިންތިހާދަރަޖައަށް ހުޅުވާލާފައި އޮތުމުންނެވެ. "ޓަކައި ޓަކައި" ކިޔާފައި ސިޔާސީ އިދިކޮޅު މީހުން ދައްކާނޭ ވާހަކައެއް ނެތުމުންނެވެ.

ޗާގޯސް ދިވެހިރާއްޖޭގެ ދަށަށް ގެނެވިއްޖެނަމަ، ދިވެހިރާއްޖޭގެ ޒަމާންވީ ހަތުރުންނަށް ތިންކަމަކުން ކާމިޔާބު ލިބެއެވެ. އެއީ ދިވެހިދައުލަތަކީ ސެކިއުލަރ ދައުލަތަކަށް ހެދުމާއި، ދީނީ މިނިވަންކަން ހުޅުވައިލުމާއި، އެއްޖިންސުން ކައިވެނިކުރުން ހުއްދަކުރުމަށް ބާރުއެޅުމެވެ. މިހާރުވެސް ރާއްޖެއިން ޔޫރަޕަށް ބޭރުކުރާ މަހަށް ބޮޑު ޑިއުޓީއެއް ނެގުމުގެ މައިގަނޑު ސަބަބަކީ، ރާއްޖޭގައި ދީނީ މިނިވަންކަން ދީފައި ނެތުމެވެ.

އާމްދަނީ ހޯދޭނެ ގޮތެއް ނެތް 45،000 ޒުވާނުން ތިބިކަން އެނގިވަޑައިގަންނަވާ ކަމުގައިވެސް، ކެމްޕޭން މެސެޖުގައި ޑރ މުޢިއްޒު ވިދާޅުވެއެވެ. އެހެން ނަމަވެސް އެ 45،000 ޒުވާނުންގެ ތެރެއިން އެންމެ ޒުވާނަކަށްވެސް އަމިއްލަ ފައިމައްޗަށް ތެދު މަސައްކަތެއް ކޮށްގެން އަބުރުވެރި ދިރިއުޅުމެއް އުޅެވޭނެ މަގު މާލޭ ސިޓީ ކައުންސިލްގެ މޭޔަރުކަމުގައި އެމަނިކުފާނު ވޭތުކުރަމުން މިދާ 3 އަހަރުގެ ތެރޭގައި ހޯދައިދެވުނު ހެއްޔެވެ؟

ޑިމޮކްރަސީގެ މަގުން ރާއްޖޭގެ ވެރިކަމުގެ ނިޒާމު ބައްޓަންވެ ހިންގަން ފެށިފަހުން މިހާތަނަށް ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާ އިންތިހާބުކުރުމަށް 3 އިންތިހާބެއް ބާއްވައިފިއެވެ. އެއިން ކޮންމެ އިންތިހާބެއްގައިވެސް ބޮޑެތި މައްސަލަތަކެއް އިންތިހާބުގެ ކޮންމެ ބުރެއްގައިވެސް ކުރިމަތިވެއެވެ. ވޯޓާއި މެދު ރައްޔިތުން ޝައްކު ކުރުމާއި، ދެފުށް ފެންނަ އިންތިހާބެއްކަމާއި މެދު އުފެދޭ ސުވާލުތަކެވެ. އަހަރުން އަހަރަށް ރާއްޖޭގައި އެކި ފެންވަރުގައި ބޭއްވޭ އިންތިހާބުތަކުގައި ރާއްޖޭގެ އިލެކްޝަން ކޮމިޝަނުން ގެންދެވީ އިންތިހާބުތައް އަމާންކަމާއެކު ގެންދެވޭނެ ކަންކަން ތަންފީޒުކުރުމުގެ މަސައްކަތް ކުރަމުންނެވެ.

ރިޔާސީ އިންތިޚާބުގެ ފުރަތަމަ ބުރުގެ ކެމްޕޭނަށް ނެރުނު، ޕީއެންސީގެ މެނިފެސްޓޯގައި، ބޯހިޔާވަހިކަމުގެ ދާއިރާއިން ފިޔަވައި، މާބޮޑެތި ބިޔަ މަޝްރޫޢުތަކެއްގެ ވާހަކައެއް ނެތެވެ. އިޤުތިޞާދީ ދާއިރާއިން ދައުލަތުގެ އާމްދަނީ އިތުރުކުރުމަށް ކުރާނެ ކަމެއްގެ ވާހަކައެއް ބުނެފައެއް ނެތެވެ. އެކަމުގެ ތަޞައްވަރެއްވެސް ނެތެވެ. އެހެންނަމަވެސް ރިޔާސީ އިންތިޚާބުގެ ދެވަނަ ބުރުގެ ކެމްޕޭން ފެށުމާއި އެކު، ޕީއެންސީގެ ރިޔާސީ ކެންޑިޑޭޓް މިހާރު ގެންދަވަނީ، މެނިފެސްޓޯގައި ނުވެސް ހިމަނާހުރި އައު ވަޢުދުތައް ވެވަޑައިގަންނަވަމުންނެވެ.

2008 ވަނަ އަހަރު އޮގަސްޓް މަހުގެ 7 ވަނަ ދުވަހު، ތަސްދީޤު ކުރެވުނު ފެހި ޤާނޫނު އަސާސީއަކީ، ޚިޔާލުފާޅުކުރުމާއި، ނޫސްވެރިކަމުގެ މިނިވަންކަން، ޑިމޮކްރެޓިކް އެހެން މުޖުތަމަޢުތަކުގައިވެސް ދީފައި އޮތް ވަރަށް ވުރެ މާފުޅާކޮށް މިނިވަންކަން ދީފައި އޮތް ޤާނޫނު އަސާސީއެކެވެ. ދިވެހި ޖުމްހޫރިއްޔާގެ ޤާނޫނު އަސާސީގެ 27 ވަނަ މާއްދާ އާއި 28 ވަނަ މާއްދާ ޚާއްސަކޮށްފައި ވަނީ އެކަމަށެވެ. އެހެން ނަމަވެސް އެއްވެސް މިނިވަންކަމަކީ އޭގައި ހުދޫދެއް ނެތް މިނިވަންކަމެއް ނޫނެވެ.

ރިޔާސީ އިންތިހާބުގެ މި ދުވަސްވަރަކީ، މިނިވަންކަމުގެ ވާހަކަ އެކިއެކި މާނައިގައި ވަރަށް ގަދަޔަށް ދެކެވޭ ދުވަސްވަރެކެވެ. އެއް ބަޔަކު ކެމްޕެއިން ކުރުމަށެވެ، އަދި އަނެއްބަޔަކު އެންޓި ކެމްޕެއިން ކުރުމަށެވެ. ކޮންމެ އަކަސް މިކަމުގައި ޔަގީންވާ އެއް ކަމެއް އެބައޮތެވެ. އެއީ އަހަރެމެން މިއަދު މި ތިބި ފިޔަވަޅުގެ ހަޤީޤަތެވެ. ފުންކޮށް ވިސްނާލުން މުހިންމެވެ. އަޅުގަނޑާއިއެކު ހިންގަވާށެވެ.

ކޯލިޝަނަކުން ސަރުކާރު ހިންގުމަކީ ފަސޭހަކަމެއް ނޫނެވެ. އެހެންވެ އެމްޑީޕީގެ އެކަނިވެރިކަމެއް ހޯދުމަކީ، ޕާޓީގެ އާއްމު މެމްބަރުންވެސް އެދި ތިބި ކަމެކެވެ. ޕާޓީއަށް މުހިއްމީ ވަކި މީހެއް ނޫންކަކަމާއި ޕާޓީއަށް ވެރިކަން އޮތުންކަން ރިޔާސީ އިންތިޚާބުގެ ފުރަތަމަ ބުރުގެ ނަތީޖާއިން އެނގެއެވެ. ދަޑިމޮކްރެޓްސްއަށް އެންމެ 15839 ވޯޓު ލިބުނު އިރު އެމްޑީޕީއަށް، 86161 ވޯޓު ލިބުނެވެ. މިބޮޑު ފަރަޤުން ދޭހަކޮށްދެނީ، ރައީސް ނަޝީދަށް ވެރިކަމާއި ބާރުތައް ހޯއްދެވޭނެ ގޮތެއް ނެތްކަމެވެ. އެހެން ނަމަވެސް އެމްޑީޕީ ބައިބައިކޮށްލައި، އެމަނިކުފާނުގެ އަމިއްލަ އެދުންފުޅަށް ނިންމާ ގޮތެއްގެ ސަބަބުން އަނެއްކާވެސް 2013 އެކޭ އެއްފަދައިން އެމްޑީޕީއަށް ވެރިކަން ގެއްލި އަނެއް ފަސްއަހަރު އެމްޑީޕީގެ މެމްބަރުން މަގުމަތީގައި ތިބެން ޖެހިދާނެއެވެ.

ބިމުގެ ދަތިކަމުގެ ވާހަކައާއި, އަބުރުވެރި އާއިލާއެއް ބިނާކުރުމަށް އެކަށޭނަ ބޯހިޔާވަހިކަމެއްގެ ވާހަކައަކީ މިހާރު އަހަރެމެންނަށް އައު ވާހަކައެއް ނޫނެވެ. އާބާދި ބޮޑު ރަށްރަށުގައި މި ވާހަކަތައް ދައްކަން ފަށާފައިވާތާ އެތައް އަހަރެއް ވެއްޖެއެވެ. އަދި ވެރިކަން ކުރާ މާލޭގައި ބޯހިޔާވަހިކަމަކީ އެތައް މާނައެއްގައި ތަކުލީފަކަށް މިވަނީ ވެފައެވެ.

ދިވެހިޖުމްހޫރިއްޔާގެ ފެހި ޤާނޫނު އަސާސީ، އެކުލަވާލުމުގައި، އޭރުގެ ޚާއްޞަ މަޖިލީހުން، ދިވެހިރާއްޖެ ޚުދުމުޚުތާރު ވެރިކަމަކަށް އަލުން ގެންދިޔަ ނުދިނުމަށްޓަކައި ވަރަށް މުހިންމު މާއްދާއެއް ޤާނޫނު އަސާސީގައި ހިމެނިއެވެ. އެމާއްދާއަކީ، ރިޔާސީ ދައުރުގެ އަދަދު ކަނޑައެޅުމުގެ މާއްދާއެވެ.

ބޯހިޔާވަހިކަމަކީ ރާއްޖޭގެ ގިނަ ރަށްރަށުގައި އޮތް އިޖްތިމާއީ އެންމެ ބޮޑު އެއް މައްސަލައެވެ. ހާއްސަކޮށް މާލޭ ސަރަހައްދުގައި މިހާރު އެންމެ ހަރުއަޑުން ދެކެވޭ ވާހަކައަކީ މިއީއެވެ. ބިމުގެ ދަތިކަމުގެ ސަބަބުން، މި މައްސަލަ ހައްލު ކުރުމަކީ ބޮޑު ގޮންޖެހުމަކަށް މިވަނީ ވެފައެވެ. އެހެންކަމުން މިކަމަށް ހައްލެއް ހޯދައިދޭނެކަމަށް ގައުމުގެ ވަލިއްޔުލް އަމްރުގެ މަގާމަށް އައިސްފައިވާ ގިނަ ބޭފުޅުން ވަނީ ވައުދު ވެފައެވެ.

ގުދުރަތީގޮތުން ރާއްޖެއަށް ލިބިފައިވާ އެންމެ މުހިއްމު އެއް ނިއުމަތަކީ ރާއްޖޭގެ ގުދުރަތީ ފެން ފަށަލައެވެ. އެހެންނަމަވެސް އާބާދީ އިތުރުވުމާއި، ރަށުގެ ހުރިހާ ގޭބިސީއެއްގައި ފެންނަގާ ވަޅުގައި ޕަމްޕް ބަހައްޓައިގެން ފެން ނެގުމާއި، ދަނޑުވެރިކަމުގެ ބޭނުމުގައި ބިމަށް ވިހަ މާއްދާތައް ދޫކުރުމާއި، ރައްކާތެރި ނަރުދަމާގެ ނިޒާމެއް ނެތުމާއި، މޫސުމީ ބަދަލުތަކާއެކު ކަނޑުގެ ލޮނުގަނޑުގެ އަސަރު ކުރާ މިންވަރު އިތުރުވުމުގެ ސަބަބުން މި ގުދުރަތީ ފެންފަށަލަ ވަނީ ވަރަށް ގިނަ ރަށްރަށުގައި ތަޣައްޔަރުވެފައެވެ.

މިއަހަރުގެ ރިޔާސީ އިންތިހާބުގައި ޕީޕީއެމް-ޕީއެންސީގެ ފަރާތުން ވާދަކުރައްވާ ރިޔާސީ ކެނޑިޑޭޓް ޑރ. މުހައްމަދު މުއިއްޒު ރޭ ވަނީ އެބޭފުޅާގެ ހާރިޖީ ސިޔާސަތު ހާމަކުރައްވާފައެވެ. މި ސިޔާސަތު ހާމަކުރައްވާފައިވަނީ ހުޅުމާލެ ފޭސް2 ގައި ބޭއްވި ޖަލްސާއެއްގައެވެ. މި ޖަލްސާގައި ޑރ. މުއިއްޒު ވަނީ ރައީސް އިބްރާހިމް މުހައްމަދު ސާލިހްގެ ސަރުކާރަށް ވަރަށް ބޮޑަށް ފާޑު ވިދާޅުވެފައެވެ.

ސިއްހީ ޚިދުމަތަކީ އިންސާނަކަށްވީތީ ކޮންމެ މީހަކަށްމެ ކަށަވަރުވާންޖެހޭ އިންސާނީ ޙައްގެކެވެ. އެމީހެއްގެ ޤައުމާއި ޤައުމުން ބޭރުގައިވެސް ސިއްހީ ފަރުވާ ލިބިދޭންޖެހެއެވެ. ބައެއް ޤައުމުތަކުގައި އެޤައުމުތަކުގެ ރައްޔިތުންނަށްވެސް ސިއްހީ ފަރުވާއަކީ ހޭދަ ބޮޑު، ދެކޮޅުޖައްސަން ދަތި ހަރަދެކެވެ. އަދި ދުނިޔޭގެ ގިނަ ޤައުމުތަކުގައި ބިދޭސީންނަށް ސިއްހީ ފަރުވާގެ އަގު އެޤައުމުގެ ޢާއްމުންނަށްވުރެ ބޮޑެވެ.

2012 ވަނަ އަހަރު އެމްޑީޕީ ސަރުކާރުގެ ވެރިކަން ވެއްޓުނު އިރު، ވެށިފަހި މާލެ ޕްރޮގްރާމްގެ ދަށުން ގޯއްޗާއި ފްލެޓް ލިބި އެތަންތަނުގެ އެގްރިމެންޓް ނުހެދި ތިބި މީހުންނަށް އެތަންތަން ލިބޭގޮތެއް ނުވިއެވެ. ގާކޮށްޓާއި އަރަބިއްޔާ ފްލެޓްތައް ރައީސް ޔާމީނުގެ ދައުރުގައި ނިމިގެން ދިޔައިރު، އެތަންތަނުން ފްލެޓްދޭން ކަނޑައެޅި ފަރާތްތަކުގެ އަތުން ފްލެޓްތައް އަތުލައި އަދި ދެރަ ނިކަމެއްޗަކަށް އެއިންތަނަކާއި ގާތްވާން ނުކެރޭވަރަށް އަގު ބޮޑުކޮށްލީ ރައީސް ޔާމީނުގެ ސަރުކާރުންނެވެ. މިގޮތުން ގާކޮށްޓާއި އަރަބިއްޔާ ފްލެޓްތަކުގެ ޖުމުލަ ކުއްޔަކީ ދެމިލިޔަން ރުފިޔާކަމަށް ކަނޑައަޅައި، ފަސްއަހަރު ދުވަހަށް ބަހާލައިގެން، މަހަކު 33,000ރ. ނުދައްކާނަމަ އެފްލެޓްތައް ނުލިބޭނެކަން މާލޭގެ ރައްޔިތުންނަށް އެންގީ ރައީސް ޔާމީނުގެ ސަރުކާރުންނެވެ.

ރަށުގެ އުމްރާނީ ތަރައްޤީއަށް ބަލާލާއިރު، ރައީސް އިބްރާޙިމް މުޙައްމަދު ޞާލިޙްގެ ސަރުކާރުގެ ކުރިން ބޮޑުފޮޅުދޫއަށް އެއްވެސް މިންވަރަކަށް ތަރައްޤީ އައިސްފައި ނުވާކަން އެރަށު ކައުންސިލުން ފާހަގަ ކުރިއެވެ. ބޮޑުފޮޅުދޫ ތަރައްޤީގެ ލިސްޓުން ބާކީ ކުރުމުގެ ސަބަބަކީ، އެ ރަށުގެ އާބާދީ ކުޑަކަމުންކަމަށް ޤަބޫލުކުރައްވާކަމަށް ވެސް ފާހަގަ ކުރެއްވިއެވެ.