ރާއްޖޭގެ ދެކުނުން އޮންނަ ޗާގޯސް އައިލެންޑް، ނުވަތަ ފޯޅަވަހި މޮރިޝަސްއަށް ދޫކޮށްލުމަށް އިނގިރޭސި ވިލާތުން އެންމެ ފަހުން އެއްބަސް ވެއްޖެއެވެ.

ބީބީސީން މީގެ ކުޑައިރުކޮޅެއް ކުރިން ހާމަކޮށްފައިވާ ގޮތުގައި އިނގިރޭސި ވިލާތުގެ ސަރުކާރުން ވަނީ، ޗާގޯސް އައިލެންޑްސްގެ ސިޔާދަތީ ބާރު މޮރީޝަސްއަށް ދޫކޮލުމަށް އެއްބަސްވެފައެވެ. 

މިކަން ހާމަކޮށްފައި ވަނީ އިނގިރޭސި ބޮޑު ވަޒީރާއި، މޮރިޝަސްގެ ބޮޑު ވަޒީރުގެ ފަރާތްޕުޅުން ނެރުއްވި ގުޅިފައިވާ ނޫސްބަޔާނުގައެވެ. މިއެއްބަސްވުމާއި ހަމައަށް އާދެވުނީ ދެޤައުމުގެ މެދުގައި އެތައް ދުވަހެއް ވަންދެން ކުރެވުނު މަޝްވަރާތަކުގެ ނަތީޖާއެއްގެ ގޮތުން ކަމުގައިވެސް، އެ ބަޔާނުގައި ވަނީ ބުނެފައެވެ. އަދި މިއަދު ވެވުނު އެއްބަސްވުމާއި އެއްގޮތަށް މޮރިޝަސްގެ ސިޔާދަތީ ބާރުވެރިކަން ހަވާލުކުރުމުގެ މަސައްކަތް ވަރަށް އަވަހަށް ނިމިގެންދާނެ ކަމުގައިވެސް ވަނީ ބުނެފައެވެ.

ޗާގޯސްއަކީ އިނގިރޭސި އަސްކަރިއްޔާގެ ދަށުގައި އޮތް އެންމެ ފަހު ޓެރިޓަރީއެވެ. އެތަން އިނގިރޭސީން އޮތީ އަސްކަރީ ބޭހެއް ހެދުމަށް އެމެރިކާއަށް ކުއްޔަށް ދީފައެވެ. އެ އެގްރިމެންޓްގެ މުއްދަތު 2036 ވަނަ އަހަރަށް ހަމަވާނެއެވެ.

ޗާގޯސްގެ ރަށްވެހީންނަކީ އެރަށަށް އެކި މަސައްކަތްތަކުގައި ދެކުނު އިންޑިއާއިންނާއި، އެފްރިކާ ބައްރުން 17 ވަނަ ޤަރުނުގެ ތެރޭގައި އަޅުންގެ ގޮތުގައި ގެންދެވުނު މީހުންނެވެ. 19 ވަނަ ޤަރުގެ މެދުތެރޭގައި އެމެރިކާގެ އަސްކަރީ ބޭސް ހެދުމަށްޓަކައި ޗާގޯސް އައިލެންޑްގެ އެންމެބޮޑު ރަށް ޑިއެގޯ ގާސިޔާއިން މީހުން ބާލައިގެން ގެންދިޔައީ، މޮރިޝަސްއަށާއި އިނގިރޭސި ވިލާތަށެވެ. އެމީހުން އަދިވެސް އަންނަނީ އެރަށްތަކަށް އެނބުރި ދިޔުމަށް، މަސައްކަތްކުރަމުންނެވެ.

2019 ވަނަ އަހަރު އދ. ގެ އާއްމު މަޖިލީހުގައި ނެގި ވޯޓުގައި، އައިސީޖޭގެ ނިންމުމާއި އެއްގޮތަށް މޮރިޝަސްއާ ޗާގޯސް ހަވާލުކުރުމަށް 113 ޤައުމަކުން ވޯޓު ދީފައިވެއެވެ. އެވޯޓުގައި ރާއްޖެއިން ވޯޓުދިނީ އިނގިރޭސި ވިލާތާއި އެއްކޮޅަށެވެ. އިނގިރޭސިވިލާތުން ޗާގޯސް އަށް ވެރިވެގަނެގެން އުޅެނީ ގާނޫނު ހިލާފަށް ކަމަށް ނިންމައި، ޗާގޯސް މޮރިޝަސްއާ ހަވާލު ކުރަން އަންގައި އިންޓަނޭޝަނަލް ކޯޓް އޮފް ޖަސްޓިސް (އައިސީޖޭ) އިން އަމުރު ކުރީ 2019 ވަނަ އަހަރުގެ ފެބުރުއަރީ މަހުގައެވެ.

އައިސީޖޭގެ ނިންމުމާއިއެކު ރާއްޖެއާ މޮރިޝަސް އާއި ދެމެދު ކަނޑުގެ އިންވަކިކުރުމުގެ މައްސަލަ މޮރިޝަސްއިން އިޓްލޮސްއަށް ހުށައެޅިއެވެ. އިޓްލޮސްގައި ދިވެހިރާއްޖެއިން ވަނީ މޮރިޝަސްއާއި ދިވެހިރާއްޖެއާ ދެމެދު ކަނޑުގެ ސަރަހައްދު ހަމަހަމައަށް ބެހުމަށް އެއްބަސްވެފައެވެ. އެނިންމުމާއި ގުޅިގެން މިސަރުކާރަށް ނިސްބަތްވާ އިސްފަރާތްތަކުން ވަނީ، ސަރުކާރުން ދިވެހިރާއްޖޭގެ ކަނޑުގެ ސަރަހައްދުން ބައެއް ވިއްކާލީކަމަށް ބުނެ ތުހުމަތުތައް އަޅުވާފައެވެ. އަދި އިޓްލޮސްގެ ނިންމުން އިސްތިއުނާފު ކުރާނޭ ކަމުގައިވެސް މިސަރުކާރުން ބުނެފައިވީ ނަމަވެސް މިހާތަަނަށްވެސް އެމައްސަލަ އިސްތިއުނާފުކޮށްފައެއް ނުވެއެވެ.